1. səhifə (Cəmi 1 səhifə)

Ağciyərlərin anatomiyası

: 08 Mar 2020, 19:51
yazdı: SysAdminstrator
1.jpg


Ağciyərlər - pulmones . Döş boşluğunda yerləşən cüt tənəffüs orqanıdır. Hər bir ağciyər diaphragmadan körpücük sümüyünün üzərinə qədər uzanır və hər iki tərəfdən plevra adlanan seroz qişayla əhatə olunmuşdur. Ağciyərləri əhatə edən plevranın visserial səhfəsidir . Çəkisi orta hesapla 1300 gr olur ama qadınlarda kişilərə nisbətən daha kiçik olur . Sağlam insan ağciyəri xaricdən parlaq görsənir , yenidoğulmuşlarda rəngi çəhrayı olsa da yaşlandıqca tənəffüs havasıyla aldığımız yad cisimlər ucbatından rəngi tündləşir . Ağciyərlər çox yumuşaq olur hətta elə ki ona barmaqla təzyiq olunsa içəriyə çökə bilər və alveol kisəcikləri yırtıla bilər.
Sağ və sol ağciyər bir-birindən fərqlənir. Sol ağciyər sağa nisbətən daha kiçik olur buna səbəb isə burada ürəyin əmələ gətirdiyi çökəklik - "impressio cardiaca"nın olmasıdır.Eyni zamanda payların sayında da fərqlilik var ; sağ 3 sol 2 paydan ibarətdir.
Ümumi quruluşa nəzər salsaq ağciyərin aşağı diafraqmaya baxan hissəsi onun əsası - basis pulmonis , yuxarı baxan hissəsi isə onun zirvəsi - apex pulmonis adlanır.Ağciyərlərin 4 səthi var. (bizim anatomiya kitabında isə 3 yazılıb) Ən böyük səthi qabırğa səthi - facies costalisdir. Qabırğalarla təmasda olduğyna görə belə adlandırır və diqqətlə baxıldıqda üzərində qabırğalar məxsus xətlər olduğunu görərik . İçəri baxan səthi - facies mediastinalis yəni orta divar səthi deyilir Aşağı diafraqmaya söykənən səthi facies diaphragmatica adlanır . Bu 3 səthdən əlavə ağciylər də paylar arası səth - facies interlobularis də vardır.Ağciyərlərin 3 kənarı vardır : ön , aşağıküt arxa kənarlar
Sol ağciyərin ön kənarında ürək oyması - incisura cardiaca vardır ki buraya ürək söykənir , onub aşağı hüdudunda sol ağciyər dilciyi - lingula pulmonis sinistri adlanan qabarıqlıq vardırAğciyərlərin içəri basıq səthinin orta hissəsində ağciyər qapısı - hilum pulmonis yerləşir ki buradan ağciyərə bir sıra damarlar daxil olur və xaric olur (ağciyər arteriyası , bronx arteriyası , sinirlər daxil olur ; venalar və limfa damarları xaric olur)
Sağ ağciyərin qapısından yuxarıda sağ baş bronx , ortada ağciyər arteriyası , aşağıda ağciyər venaları yerləşir (B.A.V.) Sol ağciyərin qapısındam yuxarıda arteriya, ortada bronx , aşağıda vena gəlir (A.B.V.)
Ağciyərlər paylardan (loblardan) təşkil olunmuşdur . Sağ ağciyər 3 (yuxarı orta aşağı) , sol isə 2 (yuxarı və aşağı) paydan ibarətdir . Paylar bir birindən yarıqlar vasitəsilə ayrılırlar . Yuxarı və aşağı payları fissura obliqua - çəp yarıq ayırır . Yalnız sağ ağciyərə məxsus olan üfiqi yarıq - fissura horizantalis orta payı yuxarıdan ayırır . (Aşağıdakı şəkillərdə bütün hissələr aydın şəkildə var)Ağciyər eyni zamanda seqmentar quruluşa malikdir. Ağciyərin qapısı sağ baş bronx çəp , sol isə maili istiqamətdə gəlir və sağda 3 solda 2 pay bronxlarına - bronchi lobares bölünür , pay bronxları isə müvafiq seqment broxnlarına ayrılır.Hər pay bronxunun hansı seqment bronxlarına ayrıldığını bilmək üçün əvvəlcə ağciyərin seqmentlərinu əzbər bilməliyik.

 
2.jpg


Sağ ağciyərin yuxarı payında: zirvə (apicalis) , arxaön seqmentlər vardır . Sağ yuxarı pay bronxuda bu müvafiq seqment bronxlarına ayrılacaq
Sağ ağciyərin orta payında : içəribayır seqmentlər vardır . Sağ orta pay bronxu da müvafiq içəri və bayır seqment bronxlarına ayrılacaq
Sağ aciyərin aşağı payında : yuxarı , içəri , bayır , önarxa seqmentlərə ayrılır
Sol ağciyərin yuxarı payı : zirvə , ön , yuxarıaşağı dilcik seqmentlərinə ayrılır
Sol ağciyərin aşağı payınin seqmentləri sağın aşağısında olduğu kimidir. Hər bir seqmenti piramidaya bənzədirlər Onun əsası ağciyərin səthinə ,zirvəsi isə qapısına baxır . Seqmentlər özü paycıqlardan ibarətdir və buna görə də seqment bronxu bir sıra şaxələr verir və paycıq bronxiollarına keçir.Hər bir paycıq bronxiolu isə hüdudi bronxiollara ayrılır Onların divarında saya əzələlər yaxşı inkişaf etmiş olur . Hüdudi bronxiollar tənəffüs bronxiollarına onlar da alevol axacaqlarına şaxələnir. Alveol axacıqları alveol kisəcikləri ilə qurtarır və bu kisənin də divarında alveollar yerləşir. Alveolların (eləcə də bronxların divarının) quruluşunu biz histologiyada geniş keçmişdik qısa demək olar ki divarlarında 1-ci və 2-ci tip alveolar hüceyrələr vardır . 2-ci tip olanlar da surfanktan adlanan maddəsinin ifrazını təmin edir.
Bronx şaxələnməsində baş bronxlardan hüdudiyə qədər olan hissə bronx ağacı , hüdudiən sonra gələn isə alveol ağacı adlanır
Ağciyərin coğrafi vahidi onun seqmenti , morfofunksinal vahidi isə ağciyər asinusudur. Asinus dedikdə ; tənəffüs bronxiollarınin distal hissəsi , alveol axacaqları , kisəcikləri və alveollar nəzərdə tutulur.

 
3.jpg


Müəllif : Sevinc

Re: Ağciyərlərin anatomiyası

: 14 Yan 2022, 21:58
yazdı: Bymemor
.