UXP-dən əsas düsturlar ( Fiziki inkişaf bölməsi )
: 08 Apr 2020, 19:59
1) Yenidoğulmuş uşağın bədən uzunluğu: 46-56 sm (Ortalama 50 sm)
Yenidoğulmuşun ilk ilini hər birini 3 ay olmaqla 4 rübə bölsək onda:
I rübdə : hər ay 3 sm olmaqla cəmi 9 sm
II rübdə: hər ay 2.5 sm olmaqla cəmi 7.5 sm
III rübdə hər ay 1.5-2 sm olmaqla cəmi 4.5-6 sm
IV rübdə hər ay 1 sm olmaqla cəmi 3 sm boy atacaqdır.
Nümunə : 7 aylıq uşağın ortalama boyu:
50+3x3+3x2.5+1.5(2)=68(68.5) sm
4 yaşlı uşaqlarda boyun uzunluğu 2 dəfə artaraq 100 sm olur.
1-4 yaşlı uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU(boyun uzunluğu)=100-8(4-n)
4 yaşdan böyük uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=100+6(n-4)
8 yaşlı uşağın boyu isə 130 sm təşkil edir.
4-8 yaşlı uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=130-7(8-n)
8 yaşdan böyük uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=130+5(n-8)
2) Yenidoğulmuşun bədən kütləsi (BK): 2600-4000 (ortalama: 3500) qram
İlk 6 ayda hər ay: 800 qram
İkinci 6 ayda hər ay: 400 qram uşağın bədən kütləsi artacaqdır.
Düsturlaşdırsaq:
I yarım ildə: BK=M+800n (M-doğularkənki kütlə, n-ayların sayı)
II yarım ildə: BK=M+800x6+400(n-6) (M-doğularkənki kütlə, n-ayların sayı)
Nümunə: 8 aylıq uşağın ortalama kütləsi nə qədərdir?
3500+800x6+400x2=9100 qr
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
1 yaşlı uşağın bədən kütləsi 10.5 kq-dır. Bundan sonra 1-11 yaş aralığında bədən kütləsi hər il 2 kq artacaqdır.
Düstur: BK=10.5+2n(BK-bədən kütləsi.n-il,yaş)
12-15 yaş aralığındakı uşağın kütləsi bu düsturla hesablanır:
BK=5n-20(BK-bədən kütləsi.n-il,yaş)
3) Yenidoğulmuşlarda başın çevrəsi: 34-35 sm. 6 aylıq uşaqda isə başın çevrəsi 43 sm olur.
6 ayınacan uşaqların baş çevrəsi hər ay 1.5 sm artır. Düstur: 43-1.5(6-n) (n-ay)
Nümunə: 3 aylıq uşağın baş çevrəsi: 43-4.5=38.5
6 aydan sonra isə baş çevrəsi hər ay 0.5 sm artım göstərir. Düstur: 43+0.5(n-6)
Nümunə:9 aylıq uşağın baş çevrəsi: 43+0.5x3=44.5 sm
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
5 yaşlı uşaqlarda baş çevrəsi 50 sm olur. 5 yaşınacan uşaqların baş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Başın çevrəsi=50-1(5-n)
5 yaşdan böyük uşaqlarda isə baş çevrəsi hər ay 0.6 sm artım göstərir. 5 yaşından böyük uşaqların baş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Başın çevrəsi=50+0.6(n-5)
4) Yenidoğulmuşlarda döşün çevrəsi: 32-34 sm. 6 aylıq uşaqda isə başın çevrəsi 45 sm olur.6 ayınacan uşaqların döş çevrəsi hər ay 2 sm artır. Düstur: 45-2(6-n) (n-ay)
Nümunə: 3 aylıq uşağın döş çevrəsi: 45-6=39
6 aydan sonra isə döş çevrəsi hər ay 0.5 sm artım göstərir. Düstur: 45+0.5(n-6)
Nümunə:9 aylıq uşağın baş çevrəsi: 45+0.5x3=46.5 sm
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
10 yaşlı uşaqlarda baş çevrəsi 63 sm olur. 10 yaşınacan uşaqların döş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Döş çevrəsi=63-1.5(10-n)
10 yaşdan böyük uşaqlarda isə baş çevrəsi hər ay 3 sm artım göstərir. 10 yaşından böyük uşaqların döş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Döş çevrəsi=63+3(n-10)
5)Bədən səthi:
0-12 aya qədər uşaqların bədən səthi 0.02 m2 artım göstərir.
Düstur: S=0.43-0.02(12-n)
1-9 yaşlı uşaqlarda isə bədən səthi hər il 0.06 m2 artım göstərir.
Düstur: S=0.43+0.06(n-1)
10-17 yaşlı uşaqlarda bədən səthinin hesablanması üçün düstur:
S=(n-1)/10
Yenidoğulmuşun ilk ilini hər birini 3 ay olmaqla 4 rübə bölsək onda:
I rübdə : hər ay 3 sm olmaqla cəmi 9 sm
II rübdə: hər ay 2.5 sm olmaqla cəmi 7.5 sm
III rübdə hər ay 1.5-2 sm olmaqla cəmi 4.5-6 sm
IV rübdə hər ay 1 sm olmaqla cəmi 3 sm boy atacaqdır.
Nümunə : 7 aylıq uşağın ortalama boyu:
50+3x3+3x2.5+1.5(2)=68(68.5) sm
4 yaşlı uşaqlarda boyun uzunluğu 2 dəfə artaraq 100 sm olur.
1-4 yaşlı uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU(boyun uzunluğu)=100-8(4-n)
4 yaşdan böyük uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=100+6(n-4)
8 yaşlı uşağın boyu isə 130 sm təşkil edir.
4-8 yaşlı uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=130-7(8-n)
8 yaşdan böyük uşaqların boyunun hesablanması üçün düstur:
BU=130+5(n-8)
2) Yenidoğulmuşun bədən kütləsi (BK): 2600-4000 (ortalama: 3500) qram
İlk 6 ayda hər ay: 800 qram
İkinci 6 ayda hər ay: 400 qram uşağın bədən kütləsi artacaqdır.
Düsturlaşdırsaq:
I yarım ildə: BK=M+800n (M-doğularkənki kütlə, n-ayların sayı)
II yarım ildə: BK=M+800x6+400(n-6) (M-doğularkənki kütlə, n-ayların sayı)
Nümunə: 8 aylıq uşağın ortalama kütləsi nə qədərdir?
3500+800x6+400x2=9100 qr
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
1 yaşlı uşağın bədən kütləsi 10.5 kq-dır. Bundan sonra 1-11 yaş aralığında bədən kütləsi hər il 2 kq artacaqdır.
Düstur: BK=10.5+2n(BK-bədən kütləsi.n-il,yaş)
12-15 yaş aralığındakı uşağın kütləsi bu düsturla hesablanır:
BK=5n-20(BK-bədən kütləsi.n-il,yaş)
3) Yenidoğulmuşlarda başın çevrəsi: 34-35 sm. 6 aylıq uşaqda isə başın çevrəsi 43 sm olur.
6 ayınacan uşaqların baş çevrəsi hər ay 1.5 sm artır. Düstur: 43-1.5(6-n) (n-ay)
Nümunə: 3 aylıq uşağın baş çevrəsi: 43-4.5=38.5
6 aydan sonra isə baş çevrəsi hər ay 0.5 sm artım göstərir. Düstur: 43+0.5(n-6)
Nümunə:9 aylıq uşağın baş çevrəsi: 43+0.5x3=44.5 sm
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
5 yaşlı uşaqlarda baş çevrəsi 50 sm olur. 5 yaşınacan uşaqların baş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Başın çevrəsi=50-1(5-n)
5 yaşdan böyük uşaqlarda isə baş çevrəsi hər ay 0.6 sm artım göstərir. 5 yaşından böyük uşaqların baş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Başın çevrəsi=50+0.6(n-5)
4) Yenidoğulmuşlarda döşün çevrəsi: 32-34 sm. 6 aylıq uşaqda isə başın çevrəsi 45 sm olur.6 ayınacan uşaqların döş çevrəsi hər ay 2 sm artır. Düstur: 45-2(6-n) (n-ay)
Nümunə: 3 aylıq uşağın döş çevrəsi: 45-6=39
6 aydan sonra isə döş çevrəsi hər ay 0.5 sm artım göstərir. Düstur: 45+0.5(n-6)
Nümunə:9 aylıq uşağın baş çevrəsi: 45+0.5x3=46.5 sm
1 yaşdan böyük uşaqlarda:
10 yaşlı uşaqlarda baş çevrəsi 63 sm olur. 10 yaşınacan uşaqların döş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Döş çevrəsi=63-1.5(10-n)
10 yaşdan böyük uşaqlarda isə baş çevrəsi hər ay 3 sm artım göstərir. 10 yaşından böyük uşaqların döş çevrəsini hesablamaq üçün düstur: Döş çevrəsi=63+3(n-10)
5)Bədən səthi:
0-12 aya qədər uşaqların bədən səthi 0.02 m2 artım göstərir.
Düstur: S=0.43-0.02(12-n)
1-9 yaşlı uşaqlarda isə bədən səthi hər il 0.06 m2 artım göstərir.
Düstur: S=0.43+0.06(n-1)
10-17 yaşlı uşaqlarda bədən səthinin hesablanması üçün düstur:
S=(n-1)/10